De Historische Vereniging Monster – Ter Heijde heeft in een brief aan het college van B en W en de Raad van de gemeente Westland haar bezorgdheid uitgesproken over de dreigende sloop van de voormalige Aloysiusschool aan de Burg. Kampschöerstraat in Monster. De brief is verzonden mede namens de Werkgroep Erfgoedbescherming Westland, het samenwerkingsverband van historische verenigingen en organisaties in het Westland.

Het vorige college had een paar jaar geleden nog het vaste voornemen de school te laten staan en er zorgwoningen in te vestigen. In 2018 heeft de gemeente dit voornemen, als eigenaar van het perceel en de opstallen, vastgelegd in een intentieovereenkomst met woningcorporatie Wonen Wateringen. In het najaar van 2020 heeft het huidige college van BenW echter besloten om bij de herontwikkeling van de locatie van de voormalige school te kiezen voor sloop.

Het zou bijzonder spijtig zijn als de school zou verdwijnen. Het is een karakteristiek jaren vijftig gebouw met een vriendelijke uitstraling. Bij de in 2007 gehouden inventarisatie van objecten die in aanmerking komen voor een gemeentelijke monumentenstatus heeft het pand een hoge waardering gekregen. De vereniging dringt er bij de gemeente dan ook op aan het gebouw nu daadwerkelijk aan te wijzen als gemeentelijk monument en nog eens goed te kijken naar de mogelijkheden om er een alternatieve bestemming aan te geven. Onlangs hebben het Cuypersgenootschap, een landelijke monumentenorganisatie, en de Bond Heemschut eveneens gevraagd de school aan te wijzen als gemeentelijk monument.

Leo van den ende winnaar oud westlandprijs

Bron: Genootschap Oud Westland https://oudwestland.nl/author/frank_editor/

Leo van den Ende is de winnaar geworden van de Oud Westlandprijs 2020. Vanwege de Corona-maatregelen was het onmogelijk een bijeenkomst te organiseren. Daarom werd de prijs op woensdag 25 november tijdens een webinar symbolisch overhandigd. Via deze link is een opname van deze webinar te bekijken.

De voorzitter van de jury dr. Adri van Vliet hield tijdens het webinar een toespraak over de betekenis van het werk van drs. Leo van den Ende. Hij maakte duidelijk dat Van den Ende de prijs heeft gekregen voor de breedte van zijn historisch werk. Hij heeft zich ingezet voor het behoud van bekende Monsterse monumenten zoals de Gereformeerde Kerk, de grafkelder Herckenrath en diverse druivenmuren. Ook heeft hij meegewerkt om archeologische vondsten veilig te stellen.

Sinds 1989 is Leo lid en voorzitter van de redactiecommissie van het Historisch Jaarboek Westland. Als bestuurder is hij actief in het Westlands Museum, het Westlands kunstmuseum en de historische vereniging Monster-Ter Heijde. Hij heeft diverse publicaties op zijn naam staan onder andere over Geerbron en de familie Herckenrath. Onlangs gaf hij eigen beheer de brieven aan Theresia Allebé uit, een telg uit de familie, die in de 19^de eeuw Geerbron bewoonde.

Zijn werk kenmerkt zich door uitstekend bronnenonderzoek. Met zijn talrijke populair wetenschappelijke publicaties bereikt hij een breed publiek. De jury koos voor Leo van den Ende uit twaalf voordrachten. In eerste instantie werden uit deze voordrachten unaniem een drietal kandidaten genomineerd. In alfabetische volgorde zijn dit: Jan Willem van den Beukel, Leo van den Ende en Gré Ruigrok.

Vervolgens hield de prijswinnaar een korte voordracht over de bewoners van buitenplaats Geerbron. Hij sprak in het bijzonder over luitenant-generaal Antony Pieterson (1658-1722). Deze is begraven in de Nederlands Hervormde Kerk in Monster waar zijn grafmonument nog steeds een prominente plaats inneemt. Na diverse eigenaren in de 18^de eeuw kwam de buitenplaats in 1801 in handen van de arts en baljuw Gerard Herckenrath. Deze was afkomstig uit Venlo en had in Duisburg medicijnen gestudeerd.

Herckenrath was gehuwd met Alida Millius uit Amsterdam, die familie was van pastoor Gunst van Poeldijk. Vermoedelijk is de familie Herckenrath door deze connectie in het Westland beland. Na het overlijden van Gerard bleef zijn vrouw op Geerbron achter met zeven kinderen. De oudste, Maria trouwde met de Amsterdamse makelaar in granen Jacobus Allebé, de vader van Theresia, en zoon Leon emigreerde naar de Verenigde Staten waar hij zijn vrouw Juliette tegenkwam.

Bibliografie van de geschiedenis van Monster en Ter Heijde

Op deze website treft u onder de TAB ‘Publicaties’ een overzicht aan van boeken en artikelen over de geschiedenis van Monster en Ter Heijde. Dit overzicht is samengesteld door ons verenigingslid Peter de Zeeuw. Na een eerste proefversie van begin oktober 2020, heeft hij nu een sterk uitgebreide versie november 2020 afgerond. Peter, die een achtergrond heeft als bibliothecaris, heeft de afgelopen tijd veel tijd besteed aan het opstellen van deze bibliografie. Hij heeft daarvoor verschillende bronnen geraadpleegd. Deze bronnen waren fragmentarisch en veelal verouderd. Ieder die geïnteresseerd is in de geschiedenis van beide plaatsen kan dus nu beschikken over een handzaam en zo compleet mogelijk literatuuroverzicht. Het is de bedoeling om de bibliografie de komende tijd actueel te houden en zo mogelijk verder aan te vullen. Wie aanvullingen heeft kan contact opnemen met Peter de Zeeuw, e-mail: preco@kabelfoon.nl

Schenking schilderij Ter Heijde aan Kunstmuseum Westland

Door bemiddeling van de historische vereniging heeft de Stichting Kunstmuseum Westland een schenking ontvangen van een aantrekkelijk olieverfschilderij van Ter Heijde. Deze stichting heeft tot doel de belangstelling te vergroten voor kunst die de cultuur en de historie van het Westland belicht. Zie daarvoor onder meer hun website www.meerkunstinhetwestland.nl. De schenker van het schilderij, de eigenaar van antiquariaat Moby Dick uit Noordwijk, had aanvankelijk het vermoeden dat het om een afbeelding van Noordwijk ging, maar heeft uiteindelijk geconcludeerd dat het Ter Heijde betreft. Dat het niet om Noordwijk, maar om Ter Heijde gaat kan inderdaad worden vastgesteld door vergelijking met andere werken, die vanuit dezelfde positie zijn geschilderd. Alleen de kerk op het schilderij lijkt op die van Noordwijk. Heeft de schilder zich enige artistieke vrijheid gepermitteerd? Of zat er een commerciële gedachte achter om de kerk onmiskenbaar trekken van die in Noordwijk te geven?

Het schilderij is aan het begin van de vorige eeuw gemaakt door de in Rotterdam geboren kunstenaar Marinus Gidding (1863-1925). In Rotterdam was hij leerling aan de Kunstacademie. Hij wordt gerekend tot de kunstenaars van de Haagse School en schilderde vooral landschappen en stads- en dorpsgezichten. In 1900 vestigde hij zich in Loosduinen. Na een kwart eeuw in deze omgeving werkzaam te zijn geweest, overleed Gidding in 1925 in Den Haag. Hij stamt uit een echte kunstenaarsfamilie. Ook zijn broer Jan en zijn neef Jaap waren kunstschilder. Het schilderij van Ter Heijde is in langdurig bruikleen toegevoegd aan de kunstcollectie van het Westlands Museum, waarmee de Stichting Kunstmuseum Westland nauw samenwerkt. Deze kunstcollectie heeft de laatste jaren door aankopen en schenkingen steeds meer betekenis gekregen.

Van Gidding zijn verschillende werken bekend die in het Westland zijn gesitueerd. Het Westlands Museum was al in het bezit van een aquarel van Ter Heijde van zijn hand.

Links: Het geschonken olieverfschilderij van Gidding:       

Rechts: de aquarel van Gidding die al in het bezit was van het Westlands Museum is uit dezelfde positie geschilderd. Vergelijking met de schenking laat zien dat op beide werken dezelfde huisjes zijn te herkennen, maar dat de kerkjes niet hetzelfde zijn.

GRAFKELDER VAN DE FAMILIE HERCKENRATH druk bezocht TIJDENS MONUMENTENDAG 2020

*Foto grafkelder

*Portret van Leon Herckenrath, 1836 (schilder J.W. Pieneman, foto Ron Nieuwenhuizen)

Op zaterdag 12 september, Open Monumentendag, was het ook dit jaar weer mogelijk een kijkje te nemen bij de grafkelder van de familie Herckenrath in de Grote Geest in Monster. Leden van de Historische Vereniging Monster – Ter Heijde waren zoals vanouds aanwezig om het een en ander te vertellen over de geschiedenis van deze familie en om vragen van bezoekers te beantwoorden. Ook waren nabij de grafkelder op een zevental panelen een kleine tentoonstelling ingericht. Om te kunnen voldoen aan de RIVM-richtlijnen was de openstelling dit jaar op een andere wijze georganiseerd dan eerdere jaren. Door het eerder dit jaar verschenen boekenweekgeschenk "Leon en Juliette" van Annejet van der Zijl is het verhaal van de familie Herckenrath bij een groot publiek bekend geworden en dit resulteerde in veel extra bezoekers ten opzichte van vorige jaren. Bijzonder was ook de aanwezigheid en belangstelling van nazaten van de familie Herckenrath op deze dag.

Het bakstenen gebouw is gesticht in het jaar 1847. Het is een particuliere begraafplaats, die destijds als kelder in het duingebied van De Geest is aangelegd. In de kelder bevinden zich veertien kisten met de stoffelijke resten van elf volwassen personen en drie kleine kinderen. De laatste bijzetting heeft plaatsgevonden in het jaar 1906.

Gerardus Herckenrath en zijn vrouw Alida Milius vestigden zich in 1790 in het naburige Poeldijk. Ze woonden vanaf 1801 op de buitenplaats Geerbron aan de Herenstraat in Monster. De stichter van de begraafplaats is zoon Leon Herckenrath. Leon vertrok op 18-jarige leeftijd naar het zuiden van de Verenigde Staten om er zijn geluk te beproeven. Hij stichtte er een gezin met Juliette McCormick de Magnan, een onvrije vrouw van gemengd bloed. Door de oplopende raciale spanningen voelde hij zich genoodzaakt in 1835 met zijn gezin terug te keren naar Nederland. Annejet van der Zijl heeft het intrigerende liefdesverhaal van Leon & Juliette landelijke bekendheid gegeven in het boekenweekgeschenk van 2020.

Leon werd in 1847 benoemd tot burgemeester van Monster, een ambt dat hij vervulde tot 1854. Nadien was hij nog zeven jaar lang actief als lid van de gemeenteraad van Monster. Na zijn dood in 1861 werd hij bijgezet in het familiegraf. Zijn vrouw was hem in 1856 voorgegaan. Van hun kinderen zijn er zeven bijgezet in het familiegraf. Ook een oom is er begraven. Dat was oom Frans Herckenrath uit Venlo, een militair met een indrukwekkende carrière. Hij werd onderscheiden met de Militaire Willemsorde. Als enige buitenstaander rust de kinderverzorgster van de familie in de grafkelder, op wie men bijzonder gesteld was. Haar naam was Zuiderwijk.

Rond 1980 hebben nazaten van Leon Herckenrath afstand gedaan van hun rechten op de particuliere grafkelder ten behoeve van de voormalige gemeente Monster. Deze heeft de grafkelder vervolgens laten restaureren.

Lezingenavond het Westland en Monster in oorlog en bevrijding op YouTube

Op 30 april jl. is op initiatief van dominee Tekelenburg van de Hervormde gemeente Monster via YouTube een lezingenavond georganiseerd vanuit de Grote kerk. Het thema was: het Westland en Monster in oorlog en bevrijding. Naast de dominee, de cameraman en de organist waren er twee sprekers in de kerk aanwezig. Frank de Klerk, secretaris van het Genootschap Oud-Westland sprak over collaboratie en verzet in het Westland. Leo van den Ende hield een lezing over Monster en Ter Heijde in de Tweede Wereldoorlog. Dit was een ingekorte versie van de lezing die in februari is gehouden in de bibliotheek in Monster. Omdat een herhaling van die laatste lezing er door de coronabeperkingen voorlopig niet inzit, was dit een uitstekende gelegenheid om op deze wijze toch aandacht te besteden aan het onderwerp.

De uitzending is te vinden op: https://www.youtube.com/watch?v=emUt6WHD0Bc

Belangstelling voor grafkelder Herckenrath

Dit voorjaar heeft Korrie Korevaart, vice-voorzitter van de Stichting voor Funerair Erfgoed Terebinth, per fiets vanuit haar woonplaats Leiden een bezoek gebracht aan de grafkelder van de familie Herckenrath in de Grote Geest in Monster. Zij heeft over de grafkelder een artikel geschreven voor het juninummer van hun tijdschrift Terebinth (pp. 16-17): Weer belangstelling voor grafkelder in Monster. De stichting zet zich in voor het behoud van monumentale begraafplaatsen en grafmonumenten. Zie voor meer informatie daarover hun website www.terebinth.nl. Directe aanleiding voor het bezoek van Korevaart aan de grafkelder was het uitkomen van het boekenweekgeschenk Leon & Juliette van Annejet van der Zijl. Leon Herckenrath en zijn vrouw Juliette zijn beiden bijgezet in de in 1847 gebouwde grafkelder, evenals 11 andere familieleden en mevrouw Zuiderwijk, de kinderverzorgster van de familie. Met toestemming van de auteur is het artikel overgenomen op de website van onze historische vereniging onder "publicaties".